2025#4 (augustus / september)
- Persis Bekkering Het fascisme van nu is geen lijstje kenmerken, maar een nevel
- Geerdt Magiels Denken met de natuur
- Miriam Rasch ‘De goede dood’ is ook altijd pijnlijk
- Tobias Wals Oekraïne: Vergeten klassiekers
- Djûke Poppinga Libanon: Vrouwen in de Druzische gemeenschap
- Misagh Javadpour Iran: De kafkaëske Hedayet
- Hanneke van der Heijden Turkije: Adana, stad van schrijvers en kunstenaars
- Els de Roon Hertoge & Annelies de hertogh Rusland: Moedige daden van activisme
- Milouska Meulens Over herkenning
- Harmen van der Meulen De geheimzinnigdoenerij van Judith Hermann
- Mira Feticu Gebroken kinderen
- Nora van Arkel ‘Meedansen met de seizoenen’: een gesprek met Sholeh Rezazadeh
- Pieter Kranenborg Licht in de duisternis
- Manet van Montfrans Georges Perec en Robert Bober. Tussen geboortegrond en land van belofte
- Barber van de Pol Over het belang van praten en vrouwen die lezingen houden
- Lieke Wijnia Nooit onttoverd geweest
- Kristof Smeyers Welke vorm geven we aan de puinhoop?
- Hein Brookhuis Nostalgie naar dat ene Lab
- Arjan Post Tussen Marx en Tocqueville: in memoriam Nico Wilterdink (1946-2025)
Toen & Nu
geschiedenis
oudheid
migratie
geschiedenis
Wat zullen we ons herinneren? Dertig jaar na de genocide in Srebrenica
door Guido Snel
Dertig jaar na de genocide in Srebrenica concludeert Guido Snel dat er in Nederland nog steeds niet of nauwelijks wordt geluisterd naar de slachtoffers. De stemmen van de overlevenden van Srebrenica bieden een ander, waarachtig perspectief op de veelal valse, want eenzijdige geschiedenis van de val van de enclave.
- Emir Suljagić, Briefkaarten uit het graf. Een overlevende van Srebrenica vertelt (vert. Guido Snel) (De Arbeiderspers 2022), 192 blz.
- Emir Suljagić, Een landkaart van het verdwijnen. Terug naar Srebrenica (vert. Pavle Trkulja) (De Arbeiderspers 2022), 108 blz.
Achilles in het Antropoceen
door Piet Gerbrandy
'De enorme consequenties van klimaatverandering, geopolitieke spanningen en het verval van de rechtsstaat roepen niet alleen de vraag op of de problemen nog wel hanteerbaar zijn, maar stellen ook de kwestie van verantwoordelijkheid centraal.' Piet Gerbrandy neemt twee recente boeken over de Ilias onder de loep die vragen stellen over het epos dat de westerse literatuur inluidt en onze eigen rol in het kosmische drama.
- Charles H. Stocking, Homer’s Iliad and the Problem of Force (Oxford University Press 2023), 284 blz.
- Edith Hall, Epic of the Earth: Reading Homer’s Iliad in the Fight for a Dying World (Yale University Press 2025), 296 blz.
Altijd ijverig en dankbaar
door Sofie De Baere
Het tweedimensionale beeld van Aziatische migranten veroordeelt hen tot een modelminderheidsgevangenis. Liang de Beer bundelde de ervaringen en verhalen van dertig auteurs met een Aziatische achtergrond. Sofie De Baere benadrukt hun kwetsbaarheid. ‘Ze leggen een menselijkheid aan de dag die ver te zoeken is in het migratiedebat.’
- Liang de Beer (red.), Modelverhalen. Reflecties op Aziatische roots (Walburg Pers 2024), 256 blz.
De onzichtbare onderstroom die religie heet
door Neske Beks
Vrij, tolerant, welvarend en verlicht – dat zijn de Nederlanders. In hun boek Uitverkoren leggen Saskia Pieterse en Janneke Stegeman dit al te florissante zeldbeeld onder het vergrootglas. Met name de protestants-religieuze rechtvaardiging van kolonialisme en racisme krijgt aandacht. Neske Beks las het boek, deed nieuwe inzichten op, maar wil ook een paar kanttekeningen maken.
- Saskia Pieterse & Janneke Stegeman, Uitverkoren. Hoe Nederland aan zijn zelfbeeld komt (Athenaeum 2025), 256 blz.
Politiek & Maatschappij
Het fascisme van nu is geen lijstje kenmerken, maar een nevel
door Persis Bekkering
Binnenkort online...
Muren, hekken en prikkeldraad
door Jorie Horsthuis
Vanwege geopolitieke spanningen worden wereldwijd de grenzen verlegd, getrokken of geaccentueerd met muren, hekken en prikkeldraad. Jorie Horsthuis van DE FACTO BORDERS bespreekt in dit essay vier grensboeken die de lezer uitnodigen om toch buiten de kaders, oftewel de grenzen, te kijken.
- Albina Fetahaj, Grenskolonialisme (Epo 2024), 199 blz.
- Gabriel Gavin, Ashes of Our Fathers: Inside the Fall of Nagorno-Karabakh (Hurst & Co 2025), 280 blz.
- Milo van Bokkum, Grensstreken. Waarom grenzen liggen waar ze liggen (Van Oorschot 2021), 224 blz.
- Henk van Houtum, Free the Map: From Atlas to Hermes, a New Cartography of Borders and Migration (nai010 2023), 199 blz.
Pleidooi voor de poreuze stad
door Jarmo Berkhout
De gladgestreken stad, zo Jarmo Berkhout, is het ideale decor voor de neoliberale orde: voorspelbaar, frictieloos, strak gereguleerd en geoptimaliseerd voor consumptie. In Smooth City onderzoekt René Boer hoe stedelijke optimalisatie wordt ingezet als beheersingsstrategie — en pleit hij voor porositeit, commons en collectieve alternatieven die ruimte maken voor experiment, afwijking en democratisch verzet.
- René Boer, Smooth City: Against Urban Perfection, Towards Collective Alternatives (Valiz 2023), 319 blz.
Afschrikwekkende vrede
door Frans W. Saris
Deze week vindt in Den Haag de NAVO-top plaats. Zowel in de publieke opinie als in de politiek wordt er steeds meer rekening gehouden met de komst van een grote oorlog. Frans Saris las het boek van NAVO-admiraal Rob Bauer & Eleonora Russell en vraagt zich af hoe hun ‘blauwdruk voor onze veiligheid’ bijdraagt aan de vrede.
- Rob Bauer en Eleonora Russell, Wie vrede wil, moet zich op oorlog voorbereiden. Een blauwdruk voor onze veiligheid (Nieuw Amsterdam 2025), 240 blz.
Geopolitiek voorbij de staat
door Victor Stout
Hoewel het lijkt alsof de macht van de staat terug is, betogen Mezzadra en Neilson juist het tegenovergestelde. Tegen de achtergrond van Poetins Russische koortsdromen, de Trumpiaanse waanzin en de sluwe plannen van Xi houden ze de ogen op de bal: de mondiale conflicten gaan over arbeid, grondstoffen en kapitaal.
- Sandro Mezzadra en Brett Neilson, The Rest and the West: Capital and Power in a Multipolar World (Verso 2024), 304 blz.
‘De goede dood’ is ook altijd pijnlijk
door Miriam Rasch
Binnenkort online...
Over de schreef: waarom corpsstudenten zich blijven misdragen
door Geert de Vries
Met het begin van het academisch jaar beginnen ook weer de corporale ontgroeningen. Socioloog Geert de Vries las een uitgebreide studie van Maurice Punch naar de oorzaken van het gewelddadige, seksistische, racistische en antisemitische gedrag van de corpsstudenten. Hun monsterlijke gedrag moet maatschappelijk geduid worden, want ‘het wangedrag met de zwijgcultuur eromheen is functioneel voor de reproductie van de elite.’
- Maurice Punch, Crime and deviance in the colleges. Elite student excess and sexual abuse. (Bristol University Press 2022), 214 blz.
Tussen Marx en Tocqueville: in memoriam Nico Wilterdink (1946-2025)
door Arjan Post
Binnenkort online...
Wetenschap & Wij
historische sociologie
Philip S. Gorski: ‘Intellectuelen hebben hun eigen wereldbeeld en de bredere cultuur verward’
door Merlijn Olnon
Het MAGA-populisme is nu veel radicaler dan zijn Europese tegenhangers, zowel in de virulentie van zijn retoriek als in de wetteloosheid van zijn politiek, zegt Philip S. Gorski. Gorski resideerde sinds september 2024 als fellow aan het in hartje Amsterdam gevestigde Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences (NIAS).
Denken met de natuur
door Geerdt Magiels
Binnenkort online...
Nostalgie naar dat ene Lab
door Hein Brookhuis
Binnenkort online...
Kunst & Literatuur
literatuur
literatuur
literatuur
boekencultuur
cultuurwetenschap
geschiedenis
De Tuin van de Ongeschreven Boeken
door Andrej Koerkov
De Staat van de Europese Literatuur is een jaarlijkse lezing door een auteur of dichter van internationale faam, over Europa vanuit het perspectief van de literatuur. Op 21 mei hield de Oekraïense schrijver Andrej Koerkov de lezing in de Aula van de Oude Lutherse Kerk. Als partner van de Staat van de Europese Literatuur publiceert de Nederlandse Boekengids bij deze de tekst van zijn lezing.
r ijke nieuwe we
door Anja Sicking
Een dystopisch ponyboek, zo noemt de Schotse schrijver Ali Smith haar roman Gliff in een interview. Na haar vier seizoensromans die kort na de Brexit verschenen, waarin Smith direct reageerde op de actualiteit, maakt ze nu een sprong in de tijd naar voren. Gliff, een verhaal over twee kinderen (Briar en Rose) en een paard (Gliff), is in een nabije toekomst gesitueerd. Het is het eerste deel van een tweeluik. Glyph, een verhaal dat in het eerste deel verstopt zit, moet nog verschijnen.
- Ali Smith, Gliff (vert. Karina van Santen) (Prometheus 2024), 284 blz.
De handschoen tussen haar oogbollen
door Hannah Roels
In de veelgeprezen roman Headshot van Rita Bullwinkel gaan niet mannen maar vrouwen, of eigenlijk meisjes, met elkaar op de vuist. Deze boksroman thematiseert lichamen, kwetsbaarheid en het geweld van de tijd. Hannah Roels las het boek en concludeerde eruit dat elke zelfbeschikking een illusie is.
- Rita Bullwinkel, Headshot (vert. Barbara de Lange) (Koppernik 2025), 234 blz.
Oekraïne: Vergeten klassiekers
door Tobias Wals
Binnenkort online...
Libanon: Vrouwen in de Druzische gemeenschap
door Djûke Poppinga
Binnenkort online...
Iran: De kafkaëske Hedayet
door Misagh Javadpour
Binnenkort online...
Turkije: Adana, stad van schrijvers en kunstenaars
Binnenkort online...
Rusland: Moedige daden van activisme
door Els de Roon Hertoge & Annelies de hertogh
Binnenkort online...
Waar trek je de grens?
door Daphne de Heer
Vaste columnist voor de Nederlandse Boekengids Daphne de Heer zoekt er de kracht voor: ieder nummer haar kijk op kwesties in de wereld van de Nederlandse literatuur. In deze aflevering: Hoogintelligente auteurs die wegkijken van dubieuze uitgeverspraktijken.
Over herkenning
door Milouska Meulens
Binnenkort online...
De geheimzinnigdoenerij van Judith Hermann
Binnenkort online...
Gebroken kinderen
door Mira Feticu
Binnenkort online...
‘Meedansen met de seizoenen’: een gesprek met Sholeh Rezazadeh
door Nora van Arkel
Binnenkort online...
Licht in de duisternis
door Pieter Kranenborg
Binnenkort online...
Georges Perec en Robert Bober. Tussen geboortegrond en land van belofte
door Manet van Montfrans
Binnenkort online...
Over het belang van praten en vrouwen die lezingen houden
door Barber van de Pol
Binnenkort online...
Selfies en ruïnes
door Lieke Smits
We scrollen ons een ongeluk. De tastbare wereld om ons heen vervaagt en van onze verbeeldingskracht blijft weinig over, stelt Lieke Smits. Ze hengelt ons uit de digitale onderwereld weer naar de oppervlakte met een analyse over hoe digitale afbeeldingen zich tot de materiële werkelijkheid verhouden. Over kunst en sociale media, het angstvallig willen vasthouden aan herinneringen en ze kwijtraken in de cloud.
- Koenraad Jonckheere, Instagrammable. Kunst, beeld en sociale media (Hannibal 2024), 312 blz.
- Obe Alkema, Bewogen selfies (het balanseer 2022), 256 blz.
Nooit onttoverd geweest
door Lieke Wijnia
Binnenkort online...
Welke vorm geven we aan de puinhoop?
door Kristof Smeyers
Binnenkort online...
Wie is Kartini?
door Liang de Beer
De woorden van de Javaanse feministe Kartini zijn in de afgelopen honderd jaar op verschillende manieren en selectief gelezen. In De mooiste brieven van Kartini (De Geus 2025) ziet Liang de Beer vooral een radicale Kartini, wier strijdlustigheid nog luid nagalmt in een tijd waarin de rechten voor gemarginaliseerde groepen onder druk staan.
- Lara Nuberg en Feba Sukmana (red.), De mooiste brieven van Kartini (De Geus 2025), 320 blz.
