Klem tussen lichaam en geest: een dualisme met gevolgen
🖋 Rien Vermeulen
🖋 Rien Vermeulen
Het idee dat de geest en het lichaam onlosmakelijk verbonden zijn, staat centraal in de boeken Intimiteit van klinisch psycholoog en psychoanalyticus Paul Verhaeghe, Cure: A Journey Into the Science of Mind over Body van de Britse wetenschapsjournalist Jo Marchant en de essaybundel De herontdekking van het lichaam. Over de burn-out van Bregje Hofstede. Hoewel al deze auteurs zich kanten tegen het lichaam-geestdualisme, vindt het soms toch via achterdeurtjes zijn weg naar binnen, aldus neuroloog Rien Vermeulen. Hij bespreekt de gevolgen hiervan voor patiënten en hoe Hofstedes essaybundel een mogelijkheid schetst om het dualisme te omzeilen.
De muren van België: Filip De Pillecyn en de grenzen van het betamelijke
🖋 Wim Verbaal
🖋 Wim Verbaal
De recent heruitgegeven gevangenisdagboeken van collaborateur Filip De Pillecyn vormen een belangrijke getuigenis in de Vlaamse naoorlogse geschiedenis. Dat zijn collaboratie en antisemitisme in de heruitgave niet kritisch gekaderd en zelfs vergoelijkt worden getuigt volgens Wim Verbaal van iets heel anders: het huidige politiek klimaat in Vlaanderen waarin de grenzen van het betamelijke steeds verder worden opgerekt.
Hoe de aarde tot leven kwam (en de dodelijke oprisping die mens heet)
🖋 Arjen Mulder
🖋 Arjen Mulder
Op de ontzaglijke tijdschaal van de geschiedenis van het leven op aarde is de mens slechts een kleine oprisping. Maar dan wel een oprisping met een impact van eenzelfde orde van grootte als het ontstaan van blauwwieren of de inslag van een gigantische komeet. Bioloog Arjen Mulder leest in recente geologische en paleontologische publicaties over het oudste verhaal van het leven, en betoogt dat de wetenschap van het grote per se respect en ontzag voor het allerkleinste betekent.
Omstandig zonlicht: nieuw licht op Oost-Oekraïne in Serhi Zjadans Vorosjylovhrad
🖋 Eva Peek
🖋 Eva Peek
Naast een hallucinante leeservaring is de vertaling van Vorosjylovhrad van de grote Oekraïense schrijver Serhi Zjadan een goede gids voor het land, aldus Eva Peek.
Voorbij ongelijkheid? Over geluk, geld en gezondheid
🖋 Jaap Goudsmit
🖋 Jaap Goudsmit
Jaap Goudsmit bespreekt verschillende boeken die de gevolgen van ongelijkheid voor sociaal welzijn onderzoeken. Kunnen armoedebestrijding en het tegengaan van economische ongelijkheid wel aan elkaar gelijkgesteld worden?
De literatuurfabriek: Write Now!, of ‘write later’?
🖋 René Kooiker
🖋 René Kooiker
‘Het MFA-programma is het instituut en creatief schrijven het begrip; samen vormen ze de motor achter de opeenvolging van stromingen in de naoorlogse Amerikaanse literatuur.’ Ook in Nederland is dit inmiddels het geval, stelt René Kooiker: we moeten schrijfopleidingen serieus nemen, want ze zijn al bepalender dan we denken.
De hypothesemachine: over feiten, intuïtie en cognitie
🖋 Geerdt Magiels
🖋 Geerdt Magiels
Er is hoop. Je kan jezelf trainen om onbewuste cognitieve reflexen te herkennen, er over na te denken, ze af te wegen tegen redelijke argumenten en bewust je mening bij te sturen. Het gaat niet vanzelf, maar het kan. Bioloog en filosoof Geerdt Magiels legt vier recente boeken over feiten en interpretatie achter elkaar en stapt over.
Wat Marijtje van het vrouwenkiesrecht dacht
🖋 Anne Petterson
🖋 Anne Petterson
Op 10 juni 1919 kregen alle in Nederland wonende vrouwen het recht om middels hun stem actief deel te nemen aan de landelijke politiek: een mijlpaal in een lange geschiedenis van de uitbreiding van politieke burgerrechten. Dit jaar wordt dat gevierd met veel aandacht voor de historische context en de pioniers van het vrouwenkiesrecht. Toch vraagt historicus Anne Petterson zich aan de hand van recente publicaties af of in deze discussie de dagelijkse, lokale, en door ‘gewone vrouwen’ ervaren realiteit van de emancipatiestrijd wel tot zijn recht komt.
* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)
De gevangen schrijver vecht zich door zijn personages naar buiten
🖋 Froukje Santing
🖋 Froukje Santing
De Turkse schrijver en journalist Ahmet Altan zit een levenslange gevangenisstraf uit. Ik zal de wereld nooit meer zien is een getuigenis, zegt Froukje Santing – van de verbeeldende veerkracht van de schrijver. Zijn geest trekt zich niets aan van wat zijn lichaam doorstaat.
* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)
‘Ik heb het altijd gehaat als ze me kunstcriticus noemden’: rancune als leidraad voor kunstbeschouwing
🖋 Daniël Rovers
🖋 Daniël Rovers
Kunstkritiek wordt vandaag de dag op vele manieren bedreven. Toch ontwaart Daniël Rovers een overeenkomst in ieders aanpak: veel critici schrijven vanuit een bepaalde vorm van rancune. In hoog tempo, maar met aandacht voor ongeveer alles, bespreekt Rovers een aanzienlijk deel van de relevante hedendaagse kunstkritiek.
* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)
De taak en de zaak: Magnitsky tussen feit en fictie
🖋 Raymond van den Boogaard
🖋 Raymond van den Boogaard
Met de grondige en ambitieuze politieke thriller De Taak debuteert deze week Rob Polak (pseudoniem Robert Pollack) – raadsheer-plaatsvervanger, voormalig parlementair advocaat en gewezen partner bij een groot internationaal advocatenkantoor. Andermaal blijkt: soms is het aan de verbeelding om de weg naar de waarheid te wijzen – en dat is zeker zo waar het gaat om de machinaties in, van en rond Poetins Rusland. Op de hielen van een bespreking waarin hij betoogde dat Poetins macht niet absoluut is, illustreert Raymond van den Boogaard vandaag hoe de kaarten in Rusland wel geschud worden.
* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)
Wie is Poetin echt? ‘We Need to Talk About Putin’
🖋 Raymond van den Boogaard
🖋 Raymond van den Boogaard
Poetin wordt vaak in een rijtje geschaard met Erdoğan, Orbán en Trump. Maar wat weten we echt over macht van de president van Rusland? Voormalig Ruslandcorrespondent Raymond van den Boogaard bespreekt Mark Galeotti’s We Need to Talk About Putin en stelt vast dat voorzichtigheid geboden is.
* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)
Ad fontes! De neerlandistiek moet terugkeren naar haar wortels
🖋 Piet Gerbrandy
🖋 Piet Gerbrandy
Het aantal studenten dat zich jaarlijks aan een studie Nederlands waagt is teruggelopen, zo erg zelfs dat de bacheloropleiding aan de VU inmiddels is opgeheven. En dat terwijl er in de huidige Nederlandse samenleving de nodige problemen spelen waaraan juist door de neerlandistiek het hoofd kan worden geboden. In een reeks essays over de urgentie van de neerlandistiek identificeren verschillende specialisten de problemen en stippelen ze de koers uit die het vakgebied zou moeten varen om die problemen te adresseren. Na Frans-Willem Korsten, Saskia Pieterse en Marc van Oostendorp is het nu de beurt aan Piet Gerbrandy, classicus aan de Universiteit van Amsterdam, maar ook criticus, essayist, dichter en redacteur bij De Gids. Daarnaast was hij lange tijd leraar Klassieke Talen.
Lees verder
De kracht van het woord: het n-woord in de Nederlandse vertaalpraktijk
🖋 Neske Beks
🖋 Neske Beks
De afgelopen tijd is veel ophef ontstaan rondom vertalingen van literaire teksten waarin het n-woord voorkomt. Na kritiek op de beoogde vertaling werd besloten de titel van de in 2017 verschenen Nederlandse versie van Margo Jeffersons Negroland onvertaald te laten. Toen in de vertaling van Peau noire, masques blancs van Frantz Fanon het n-woord als het Nederlandse equivalent van het Franse nègre bleek te zijn gebruikt, barstte een felle discussie los. Met het oog op de noodzaak om in kwesties als deze consciëntieuzer met taal om te gaan, nam de in Nederland en Spanje woonachtige Vlaamse schrijver en filmmaker Neske Beks het initiatief voor de oprichting van Alphabet Street, een gilde voor zwarte letterkundigen en wordsmiths. In dit essay, te lezen als statement bij de oprichting, formuleert ze een helder en scherp antwoord op de vraag wanneer en waarom men het n-woord moet vermijden. Alsook waarom het belangrijk is dat dit gesprek niet langer over de hoofden van mensen van kleur wordt gevoerd. En waarom uitgevers het zich, bij de uitgave van (vertalingen van) zwarte literatuur, niet kunnen permitteren om een beroep te doen op een geheel wit team, zonder stil te staan bij zwarte perspectieven, of vertalers van kleur en zwarte kennis en ervaring bij het proces te betrekken.
De oudheid tussen aanhalingstekens: elitair populisme van Perikles tot Baudet
🖋 Diederik Burgersdijk
🖋 Diederik Burgersdijk
Over Thierry Baudets potjeslatijn hebben al veel classici zich druk en vrolijk gemaakt. Interessanter en belangrijker is het om de aandacht te vestigen op de retorische strategie erachter – op de rol die 'de Westerse cultuurgeschiedenis', zoals begrepen door Baudet, daarin werkelijk speelt. Diederik Burgersdijk rapporteert.
* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)
Het sprekende zwijgen van de meisjes: mythische vrouwen krijgen een eigen stem
🖋 Jacqueline Klooster
🖋 Jacqueline Klooster
De klassieke oudheid voor zover die aan ons is overgeleverd wordt gedomineerd door mannen. De vrouwen in de klassieke literatuur, of ze nu spreken of stom blijven, hoofdpersoon zijn of stille figuranten – allemaal zijn ze uiteindelijk creaties van mannen. Toch krijgen die mythische vrouwen nu wel degelijk een eigen, vrouwelijke stem, omdat hun geschiedenissen worden herschreven door moderne schrijvers. Jacqueline Klooster onderzoekt de vrouwelijke verbeelding en receptie van de oudheid in Circe van Madeline Miller en The Silence of the Girls van Pat Barker.
* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)
De toekomst van koloniale collecties
🖋 Mirjam Hoijtink
🖋 Mirjam Hoijtink
Mirjam Hoijtink bezocht het heropende AfricaMuseum in het Belgische Tervuren. Aan de hand van de Tervuurse omgang met de tentoongestelde objecten, koloniale geschiedenis en de vraag om restitutie vraagt zij zich af of dekolonisatie het enige antwoord is op de erfenis van koloniale musea en benadrukt zij dat enkel een lokale aanpak vruchtbaar kan zijn.
* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)
Cyberalchemie: onze cryptografische toekomst volgens Bart Jacobs
🖋 Dirk Vis
🖋 Dirk Vis
‘Privacy is the power to selectively reveal oneself to the world’, staat in het Cypherpunk Manifesto. Maar hoe krijgen we deze macht terug, nu ons internet vanuit een paar Amerikaanse hoofdkantoren bestierd wordt? Cybersecurity-pionier Bart Jacobs is één van de initiatiefnemers achter de app IRMA, een digitaal paspoort dat individuen de zeggenschap over hun eigen data terug moet geven. Schrijver en kunstenaar Dirk Vis gaat met hem in gesprek en verkent de cryptografische bezweringen die ten grondslag liggen aan authenticatie.
Lees verder
(On)herleidbaar Oriëntalisme, (on)schuldige kennis?
🖋 Michiel Leezenberg
🖋 Michiel Leezenberg
Met Orientalism onthulde Edward Said hoe de moderne westerse filologie diende om het kolonialisme te rechtvaardigen. Met Restating Orientalism formuleert islamoloog Wael Hallaq een nog radicalere kritiek. Hoe kan het dat de oriëntalistiek, de unieke verbinding van filologische kennis met imperialistische macht, überhaupt is ontstaan? En waarom is ze alleen ontwikkeld in het moderne Westen? Hij vergelijkt de moderne staat met de premoderne islamitische traditie, en concludeert dat die eerste inherent koloniaal is. Michiel Leezenberg bespreekt en bekritiseert Restating Orientalism, en zet hiermee zo het oriëntalismedebat voort.
* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)
Een apolitieke oorlog: Afghanistan en de Taliban redux
🖋 Joris Versteeg
🖋 Joris Versteeg
De oorlog in Afghanistan is een van de langstlopende en meest destructieve internationale conflicten uit de recente geschiedenis. Nu willen de VS vertrekken, en is het stof van bijna achttien jaar oorlog hier en daar genoeg opgetrokken om zicht te krijgen op de oorzaken, effecten en politieke complexiteiten van deze unwinnable war. Analist Joris Versteeg bespreekt vier recente titels, en staat stil bij de onzekere toekomst van het land.
* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)