Een nieuwe geschiedenis van de Jodenvervolging
🖋 Ton Zwaan

‘Ik geloof u niet. Ik weet dat u geen leugenaar bent, maar ik geloof u niet’. Wat er voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog gebeurde met het grootste gedeelte van de Joodse bevolking van Europa is nog altijd moeilijk te geloven en bevatten. Tegelijk wordt de Jodenvervolging (vooral onder de noemers ‘Shoah’ en ‘Holocaust’) zo veel gethematiseerd en genoemd in populaire cultuur en media, vaak zonder kennis van het meest recente wetenschappelijk onderzoek, dat er bij het grote publiek nog veel onbekend is. Alleen al daarom is het belangrijk dat nieuw en vernieuwend onderzoek naar de Jodenvervolging breed bekend gemaakt wordt. Ton Zwaan beschouwt het levenswerk van David Cesarani: Endlösung. Het lot van de Joden, 1933-1949.


Lees verder →

Opkomen voor onderwijs: de urgentie van de neerlandistiek
🖋 Marc van Oostendorp

Het aantal studenten dat zich jaarlijks aan een studie Nederlands waagt is teruggelopen, zelfs zo erg dat de studie aan de VU inmiddels is opgeheven. En dat terwijl er in de huidige Nederlandse samenleving de nodige problemen spelen die juist door de neerlandistiek het hoofd geboden kunnen worden. In een reeks essays over de urgentie van de neerlandistiek identificeren verschillende specialisten die problemen en de koers die het vakgebied zou moeten varen om ze te adresseren. Na letterkundigen Frans-Willem Korsten en Saskia Pieterse is het de beurt aan taalkundige Marc van Oostendorp, hoogleraar Nederlands en Academische Communicatie aan de Radboud, die stelt dat de neerlandistiek haar ware taak onder ogen moet komen door zich te richten op het onderwijs.


Lees verder →

Onthoofd: speuren op de historische stortplaats
🖋 Jilt Jorritsma

Losse onverwerkte brokstukken, zo begrijpt Jilt Jorritsma de gebeurtenissen die niet in ons gangbare verhaal over het verleden passen. Wat nu als we juist speuren op die historische stortplaats, waar tijd er niet toe doet? Welke verbanden liggen er tussen die vergeten fragmenten?


Lees verder →

Onze democratie is beter: van populisme naar electoraal autoritarisme
🖋 Dick Pels

Juichwoorden als democratie kunnen op erg uiteenlopende wijzen gebruikt worden. Aan de hand van vier boeken die de vermeende crisis van de democratie aankaarten houdt Dick Pels een pleidooi voor een democratie van zelfbinding en matiging.

Lees verder →

Thorbecke en Moleschott: de eerste epistemische oorlog
🖋 Ad Maas

Feit en waarheid staan vandaag onder politieke hoogspanning. Ad Maas bespreekt de biografieën van twee Nederlanders die aan de wieg stonden van het modernistische geloof in feiten: Johan Rudolf Thorbecke en Jacob Moleschott. Wat kunnen we van hen leren?

Lees verder →

De pratende plant: over de veranderende perceptie van planten
🖋 Arjen Mulder

Hoewel kennis van en respect voor planten als intelligente medewezens al zo oud is als de mensheid, wordt nu ook de wetenschappelijke kijk op het leven van planten radicaal herzien. Planten kunnen proeven, ruiken, horen, tasten en zien, en geven bovendien vorm aan gemeenschappen gebaseerd op samenwerking en communicatie in plaats van concurrentie. Arjen Mulder schift de recente stroom aan plantenboeken, en vraagt zich af: wat gebeurt er met de mens als die de wereld vanuit de plant beziet?

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

Jan Willem Bos, heraut van de Roemeense literaire cultuur
🖋 Margot Dijkgraaf

Met behulp van de studiegids van de Universiteit van Amsterdam kwam Jan Willem Bos als student bij Roemeens uit. Slagen deed dit ‘experiment’ – en hoe. Bos ontwikkelde zich tot een gelauwerd vertaler, een ‘algehele heraut van de Roemeense literaire cultuur in het Nederlandse taalgebied’. Hiervoor ontvangt hij op 7 maart de prestigieuze Martinus Nijhoff Vertaalprijs van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Margot Dijkgraaf sprak de laureaat, wiens werklust bepaald niet tanende is.

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

Kees Schuyts lessen in spinozisme en pragmatisme
🖋 Frans W. Saris

Fysicus, bestuurder en essayist Frans W. Saris leest Kees Schuyts recente werken over Spinoza en de Pragmatici, en gaat op zoek naar aanknopingspunten voor een filosofie voor de eenentwintigste eeuw. Vertrekkend vanuit Spinoza’s ‘God, ofwel de Natuur’ komt hij via de ideeën over feiten en vooruitgang van Charles S. Peirce en William James tot een voorstel.

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

Een buste en een waas. De actualiteit van de historische vertaling
🖋 Tim Noens

Aristoteles’ Poëtica: twee recente vertalingen, twee verschillende opvattingen over historische vertalingen. Literatuurwetenschapper en classicus Tim Noens buigt zich over de overwegingen en veronderstellingen die gepaard gaan met de reconstructie van een tijd die niet de onze is: moet een actuele vertaling het origineel zo veel mogelijk in zijn historische context plaatsen, of is die context juist afleidend en onnodig, moet het heden de boventoon voeren? En hoe weten we eigenlijk wat het verschil is?

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

Overheid en economie, een paringsdans zonder einde
🖋 Olivier Boehme

In veel landen bevindt de sociaaldemocratie zich in een neerwaartse spiraal. Olivier Boehme las de biografie van Belgisch socialist Hendrik De Man en stelt de vraag welke lessen er vandaag uit zijn denken getrokken kunnen worden.

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

Het (on)zichtbare dier, een kritiek
🖋 Marij de Wit

Als wij mensen beter ons best zouden doen om niet alleen onze huis- en erfdieren maar ook wilde, proef- en veedieren werkelijk te zien, zouden we volgens Marij de Wit vanzelf gaan beseffen dat we in wezen en gedrag niet ver van hen afstaan – een besef dat van cruciaal belang is voor een rechtvaardiger en duurzamer manier van samenleven.

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

Het gezin als hoeksteen van de markt
🖋 Naomi Woltring

Aan de hand van Melinda Coopers Family Values: Between Neoliberalism and the New Social Conservatism laat Naomi Woltring zien hoe de overeenkomsten in neoliberaal en sociaal-conservatief Amerikaans beleid ook in de Nederlandse participatiesamenleving te herkennen zijn.

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

Het merkwaardige voortbestaan van het neoliberalisme
🖋 Bram Mellink

Neoliberaal beleid overleefde de economische crisis vrijwel zonder kleerscheuren. Door Philip Mirowski’s ideeëngeschiedenis samen te lezen met Cornel Bans onderzoek naar de plaatselijke omstandigheden van neoliberaal beleid, laat Bram Mellink zien dat neoliberalisme haar succes dankt aan een samenspel tussen nieuwe ideeën en bestaande bestuursstructuren.

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

De beschaving achterna: manierengeschiedenis
🖋 Rineke van Daalen

‘Met een stoet aan filosofen, theologen, schrijvers, dichters (en een dichteres), rechters en nog veel meer, laat Thomas zien hoe complex en grillig civilisatieprocessen in het vroegmoderne Engeland verliepen, hoe omstreden ze destijds al waren en hoeveel ambivalente reacties ze opriepen.’ Sociologe Rineke van Daalen vraagt zich af waarom sociologen en historici zo weinig samenwerken: Historicus Keith Thomas' indrukwekkende manierengeschiedenis van vroegmodern Engeland laat duidelijk zien waarom de twee disciplines elkaar nodig hebben.

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

Naar een heroïek van de terugtocht
🖋 Steven van Schuppen

De waterschapsverkiezingen komen er weer aan. Wie loopt er warm voor; wat is er eigenlijk te kiezen? Steven van Schuppen legt drie nieuwe Nederlandse wateratlassen naast elkaar en ziet de olifant in ons laagland: Nederland is een delta, de zeespiegel stijgt almaar sneller dan voorspeld en de rivieren worden steeds grilliger. Ruimtelijke ordening is een kwestie van de lange adem: momenteel leggen we de laatste hand aan plannen die al meer dan twintig jaar oud zijn. Nog altijd kijken we maar een paar decennia vooruit. En terwijl wij pappen en nathouden halen de klimaatprognoses ons in. De tijd is rijp voor een kentering in het denken over onze relatie met het wassende water: van een heroïek van strijd en beheersing naar een heroïek van de terugtocht. Een aanzet tot een planologie van de eenentwintigste-eeuwse Wüstung.

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

Islam in de Verlichting: de republiek der Arabische letteren
🖋 Michiel Leezenberg

In het Europa van de Verlichting werden de Islam en de Arabische wereld met een veel welwillender blik beschouwd dan daarvoor (en daarna). Michiel Leezenberg bespreekt Alexander Bevilacqua, die met zijn Republic of Arabic Letters een nuttige correctie levert op het nog altijd gangbare beeld van de Arabische en Europese intellectuele tradities als twee gescheiden werelden.


Lees verder →

‘Stories are great!’, of: de eeuwige ontdekking van Rome
🖋 Aimée Plukker

In discussies over toerisme wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen de reiziger, die andere plekken op de wereld bezoekt ter lering, en de consumptietoerist, die dat louter doet ter vermaak. Historicus Aimée Plukker neemt, naar aanleiding van een aantal recente boeken over Rome, het toerisme naar de stad door de eeuwen heen onder de loep, en laat zien dat educatief en zuiptoerisme altijd al verweven waren.

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

Hoe goede intenties en slechte ideeën de universiteit verpesten
🖋 Geerten Waling

Geerten Waling bespreekt Jonathan Haidt en Greg Lukianoffs pleidooi voor academische diversiteit en tegen de ‘de-platforming’ van rechtse én linkse sprekers aan Amerikaanse universiteiten. Welke lessen kunnen Nederlandse universiteiten hieruit trekken?

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

Decadentie, fascisme en Joodse zelfhaat: over Cioran & Sebastian
🖋 Arnold Heumakers

Aan de hand van de levens en werken van twee Franse Roemenen, denker Emil Cioran en romancier Mihail Sebastian, vertelt Arnold Heumakers hoe hun omgang met de vragen van hun tijd – antisemitisme, Westerse decadentie, de joodse identiteit, fascisme en communisme – hun verstrengelde levenspaden onherroeppelijk tekenden.

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

Vivaldi’s vernieuwing: Juditha Triumphans
🖋 Jan Van den Bossche & Diederik Burgersdijk

Een Venetiaanse priester, een onwaarschijnlijke muzikale ontdekking en een bloederige onthoofding: Jan van den Bossche en Diederik Burgersdijk duiken in de geschiedenis en betekenis van Juditha Triumphans, Antonio Vivaldi’s enige overgeleverde oratorium, dat momenteel voor het eerst als opera in Nederland wordt uitgevoerd. Donderdag 7 februari 2019 is de laatste voorstelling te zien bij De Nationale Opera. 

* Deze inhoud is alleen voor abonnees. Word nu abonnee en lees meteen verder. (Bent u al abonnee, maar kunt u hieronder niet verder lezen? Log dan eerst even in, linksboven onder ons logo.)

Lees meer uit de Nederlandse Boekengids