Enkele gedachten over ballingschap
🖋 Kerem Eksen

Terwijl duizenden Turkse academici, journalisten en schrijvers de gevangenis ingingen of hun land ontvluchtten, verbleef wetenschapper en schrijver Kerem Eksen een jaar in Brussel – niet als vluchteling maar voor een onderzoeks- en schrijfverblijf. Het vooruitzicht terug te keren nodigde uit tot een bredere bespiegeling over ballingschap.


Lees verder →

De kunst van de overgave: over Keefman en de authenticiteit van Jan Arends
🖋 Basje Boer

‘Schrijvers over schrijvers’, de titel van een reeks waarin Nederlandse literair auteurs schrijven over een volgens hen Heel Goed Nederlands Boek. Basje Boer bespreekt Keefman van Jan Arends uit 1972, een ‘authentieke’ want autobiografische verhalenbundel van een cultschrijver, of… zit het anders?

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

De wereld in de Turkse mal van slachtofferschap
🖋 Eva Peek

Aan de hand van haar ervaringen in Turkije beschrijft Ece Temelkuran de zeven stappen van democratie naar dictatuur. De manier waarop Erdoğan aan de macht kwam kan volgens haar als waarschuwing dienen voor westerse democratieën, en ze pleit daarom voor een mondiale agora om de democratie te redden. Eva Peek laat zien waarom Temelkurans stappenplan te weinig aandacht heeft voor lokale verschillen en benadrukt de noodzaak van een nieuwe ideeënstrijd.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Wat Turkije ons leert: interview met Ece Temelkuran
🖋 Froukje Santing

De Turkse journalist en schrijver Ece Temelkuran is verbijsterd over de arrogante en defensieve ontvangst in het Westen van haar boek Verloren land. En tegelijk verbaast het haar niet. ‘In het huidige tijdperk is ongemak het globale kenmerk van mensen met een kritische geest.’ Door Froukje Santing

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

De onttroning van de politiek: hoe het neoliberalisme de economie depolitiseerde en de cultuur politiseerde
🖋 Merijn Oudenampsen

Het begrip neoliberalisme wordt vaak haast als een synoniem voor ‘het kapitalisme’ gebruikt. Aan de hand van Globalists van Quinn Slobodian laat Merijn Oudenampsen zien dat het neoliberalisme onder specifieke omstandigheden ontstond en haar aanjagers zich richtten op het depolitiseren van de economie – met alle gevolgen van dien.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Geweldig waagstuk van wording: Biesta en de vraag naar het doel van onderwijs
🖋 Marjolijn Voogel

Laten we het lesgeven bevrijden van het leren, dat staat onderwijspedagoog Gert Biesta voor. Nu burgerschapsvorming weer in de kijker staat -- een ‘kerntaak van het onderwijs’ volgens minister Arie Slob -- verkent Marjolijn Voogel Biesta’s ideeën.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Het plunderfeest bij de HEMA: hoe private equity nu werkelijk werkt
🖋 Johan Heilbron

Naar aanleiding van Stefan Vermeulens recente boek HEMA. De onwaarschijnlijke ontsnapping van een nationaal icoon duikt socioloog Johan Heilbron in de dramatische bedrijfsgeschiedenis van de Hollandse Eenheids Prijzen Maatschappij – van een van de best renderende winkelbedrijven in Europa naar een door schulden en slechte verkoopcijfers geplaagd zorgenkind aan de rand van faillissement. Een sterk verhaal. Toch, zo laat Heilbron zien, is het slechts een van de vele desastreuze producten van een financiële bedrijfstak met de bedrieglijke naam private equity.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Het vanzelfsprekende bevragen: wat de taal van psychiatrie ons brengt en afneemt
🖋 Wolter de Boer

Ook Iran kent volgens sommigen een 'prozac-epidemie'. De combinatie van oorlogstrauma, sociaal conservatisme en overheidsrepressie valt er samen met de digitale nabijheid van de westerse cultuur en de drang naar persoonlijke bevrijding van nieuwe generaties Iraniërs. Samen creëert dat een vruchtbare bodem voor het importeren van de blik, taal en psychofarmaca van de westerse psychiatrie. Wolter de Boer legt uit waarom, en waar dat toe zou kunnen leiden: een massa hoogst particuliere bevrijdingen waar het repressieve regime zich niets aan gelegen hoeft te laten liggen.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Mooie verhalen met lelijke gevolgen. Extreemrechts en de klassieke oudheid
🖋 Rik Peters

Onder druk van toenemende bezuinigingen in zowel het middelbaar als het hoger onderwijs proberen oudheidkundigen al decennia te bewijzen dat de studie van uitgestorven beschavingen, dode talen, en canonieke teksten van dead white men de moeite waard is. Maar sinds een paar jaar komt het bewijs van de relevantie van de Griekse en Romeinse oudheid uit een onverwachte hoek: een extreemrechtse (vooral Amerikaanse) internetcoalitie van racisten, neonazi’s, seksisten en islamofoben gebruikt antieke teksten als legitimatie voor haar ideeën. Auteurs als Seneca en Marcus Aurelius gelden als rolmodellen voor mannelijkheid en rationaliteit, Ovidius’ poëzie zou bewijzen dat vrouwen al tweeduizend jaar lang hetzelfde zijn, en de val van het Romeinse Rijk zou aantonen dat het culturele zelfmoord is om vluchtelingen toe te laten. Dat deze onverhoopte relevantie van de klassieken ook Nederland niet onberoerd laat mag sinds de Provinciale Statenverkiezingen niet langer verrassen. Classicus Rik Peters pleit, met Donna Zuckerberg, voor een strijdbare oudheidreceptie.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Het avontuur van de uitzondering. De drie filosofische hoofdwerken van Alain Badiou
🖋 Samuel Vriezen

Alain Badiou publiceerde vorig jaar met het derde deel van zijn L’être et l’événement-serie de conclusie van dertig jaar denken: een hoogst abstract filosofisch systeem dat de wiskundige verzamelingenleer combineert met eeuwenoude wijsgerige problemen en militante emancipatoire politiek. Samuel Vriezen neemt dit duizelingwekkende Werk onder de loep, en laat zien waarom zowel complexe wiskunde als harcore metafysica nodig zijn om de wereld te veranderen.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

De moeder de schrijver: over scheppen en schuld
🖋 Ianthe Mosselman

Het aloude idee dat de vrouw naast schepper van het leven niet ook nog schepper van kunst kan zijn wankelt inmiddels, maar kantelt nog altijd niet. Wat als een vrouw beide paden wil bewandelen, dat van het moederschap en dat van het schrijverschap, vraagt Ianthe Mosselman zich af.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Rancune: januskop van het gelijkheidsideaal?
🖋 Jozef Waanders

De verkiezingsuitslagen van de Provinciale Statenverkiezingen bevestigen wederom dat rancune nooit ver weg is in de politiek. Jozef Waanders bespreekt de heruitgave van Menno ter Braaks essay over rancune en laat zien dat die tekst ons kan helpen leren om te gaan met rancune in de politiek én in onszelf.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Geplaagd door begeerten: Hella Haasse’s Een nieuwer testament
🖋 Jamal Ouariachi

‘Schrijvers over schrijvers’, de titel van een reeks waarin Nederlandse literair auteurs schrijven over een volgens hen Heel Goed Nederlands Boek. Jamal Ouariachi bespreekt Een nieuwe testament van Hella Haasse uit 1966, een historische roman die veel meer is dan dat.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Thierry Baudet, FvD en de erfenis van de jaren dertig
🖋 Rob Hartmans

Eind zomer 2016 transformeerde Thierry Baudet zijn eurosceptische denktank Forum voor Democratie in een politieke partij, klaar om vanaf maart 2017 een Nexit voor te bereiden. Zelf groeide Baudet in de afgelopen jaren van een conservatieve veelschrijver uit tot een markante woordvoerder voor een politieke stroming die zich in populariserende catchphrases afzet tegen ‘Europa’ en oproept het ‘eigene’ te omarmen. Simplistische vergelijkingen met het verleden zijn weliswaar gevaarlijk, maar volgens Rob Hartmans kan deze stroming wel degelijk historisch worden geduid. door Rob Hartmans

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Het complot tegen de natie – interview met Thierry Baudet
🖋 Arthur Eaton

Thierry Baudet (1983) is historicus, jurist en schrijver. Hij publiceerde acht boeken, waaronder De aanval op de natiestaat (2012) en Oikofobie (2013). In 2016 werd zijn denktank Forum voor Democratie (FvD) omgedoopt tot een politieke partij met Baudet als voorman. Hij is euroscepticus, voorstander van een Nexit en fel gekant tegen wat hij het ‘cultuurmarxisme’ noemt. In zijn woorden: ‘Dat is de variant van het marxisme die de “Verelendung”, waar uiteindelijk de wereldrevolutie uit voort zou moeten komen, niet langer verwacht van het economisch systeem en daardoor deze vervreemding via de cultuur wil realiseren’. Tegen deze schimmige vijand trekt Baudet nu ten strijde. door Arthur Eaton

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Nachoem Wijnbergs eenheden van leegte
🖋 Piet Gerbrandy

Hoe kan het toch dat de abstracte, veeleisende en ontoegankelijke gedichten van Nachoem Wijnberg druk gelezen worden en hij de ene na de andere prijs op zijn naam schrijft? Piet Gerbrandy werkt zich door zijn laatste bundel, en kan niet anders dan concluderen: dit is indringende poëzie.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Een nieuwe geschiedenis van de Jodenvervolging
🖋 Ton Zwaan

‘Ik geloof u niet. Ik weet dat u geen leugenaar bent, maar ik geloof u niet’. Wat er voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog gebeurde met het grootste gedeelte van de Joodse bevolking van Europa is nog altijd moeilijk te geloven en bevatten. Tegelijk wordt de Jodenvervolging (vooral onder de noemers ‘Shoah’ en ‘Holocaust’) zo veel gethematiseerd en genoemd in populaire cultuur en media, vaak zonder kennis van het meest recente wetenschappelijk onderzoek, dat er bij het grote publiek nog veel onbekend is. Alleen al daarom is het belangrijk dat nieuw en vernieuwend onderzoek naar de Jodenvervolging breed bekend gemaakt wordt. Ton Zwaan beschouwt het levenswerk van David Cesarani: Endlösung. Het lot van de Joden, 1933-1949.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Opkomen voor onderwijs: de urgentie van de neerlandistiek
🖋 Marc van Oostendorp

Het aantal studenten dat zich jaarlijks aan een studie Nederlands waagt is teruggelopen, zelfs zo erg dat de studie aan de VU inmiddels is opgeheven. En dat terwijl er in de huidige Nederlandse samenleving de nodige problemen spelen die juist door de neerlandistiek het hoofd geboden kunnen worden. In een reeks essays over de urgentie van de neerlandistiek identificeren verschillende specialisten die problemen en de koers die het vakgebied zou moeten varen om ze te adresseren. Na letterkundigen Frans-Willem Korsten en Saskia Pieterse is het de beurt aan taalkundige Marc van Oostendorp, hoogleraar Nederlands en Academische Communicatie aan de Radboud, die stelt dat de neerlandistiek haar ware taak onder ogen moet komen door zich te richten op het onderwijs.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Onthoofd: speuren op de historische stortplaats
🖋 Jilt Jorritsma

Losse onverwerkte brokstukken, zo begrijpt Jilt Jorritsma de gebeurtenissen die niet in ons gangbare verhaal over het verleden passen. Wat nu als we juist speuren op die historische stortplaats, waar tijd er niet toe doet? Welke verbanden liggen er tussen die vergeten fragmenten?


Lees verder →

Onze democratie is beter: van populisme naar electoraal autoritarisme
🖋 Dick Pels

Juichwoorden als democratie kunnen op erg uiteenlopende wijzen gebruikt worden. Aan de hand van vier boeken die de vermeende crisis van de democratie aankaarten houdt Dick Pels een pleidooi voor een democratie van zelfbinding en matiging.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Lees meer uit de Nederlandse Boekengids