De oudheid tussen aanhalingstekens: elitair populisme van Perikles tot Baudet
🖋 Diederik Burgersdijk

Over Thierry Baudets potjeslatijn hebben al veel classici zich druk en vrolijk gemaakt. Interessanter en belangrijker is het om de aandacht te vestigen op de retorische strategie erachter – op de rol die ‘de Westerse cultuurgeschiedenis’, zoals begrepen door Baudet, daarin werkelijk speelt. Diederik Burgersdijk rapporteert.

Lees verder →

Het sprekende zwijgen van de meisjes: mythische vrouwen krijgen een eigen stem
🖋 Jacqueline Klooster

De klassieke oudheid voor zover die aan ons is overgeleverd wordt gedomineerd door mannen. De vrouwen in de klassieke literatuur, of ze nu spreken of stom blijven, hoofdpersoon zijn of stille figuranten – allemaal zijn ze uiteindelijk creaties van mannen. Toch krijgen die mythische vrouwen nu wel degelijk een eigen, vrouwelijke stem, omdat hun geschiedenissen worden herschreven door moderne schrijvers. Jacqueline Klooster onderzoekt de vrouwelijke verbeelding en receptie van de oudheid in Circe van Madeline Miller en The Silence of the Girls van Pat Barker.


Lees verder →

De toekomst van koloniale collecties
🖋 Mirjam Hoijtink

Mirjam Hoijtink bezocht het heropende AfricaMuseum in het Belgische Tervuren. Aan de hand van de Tervuurse omgang met de tentoongestelde objecten, koloniale geschiedenis en de vraag om restitutie vraagt zij zich af of dekolonisatie het enige antwoord is op de erfenis van koloniale musea en benadrukt zij dat enkel een lokale aanpak vruchtbaar kan zijn.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Cyberalchemie: onze cryptografische toekomst volgens Bart Jacobs
🖋 Dirk Vis

‘Privacy is the power to selectively reveal oneself to the world’, staat in het Cypherpunk Manifesto. Maar hoe krijgen we deze macht terug, nu ons internet vanuit een paar Amerikaanse hoofdkantoren bestierd wordt? Cybersecurity-pionier Bart Jacobs is één van de initiatiefnemers achter de app IRMA, een digitaal paspoort dat individuen de zeggenschap over hun eigen data terug moet geven. Schrijver en kunstenaar Dirk Vis gaat met hem in gesprek en verkent de cryptografische bezweringen die ten grondslag liggen aan authenticatie.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

(On)herleidbaar Oriëntalisme, (on)schuldige kennis?
🖋 Michiel Leezenberg

Met Orientalism onthulde Edward Said hoe de moderne westerse filologie diende om het kolonialisme te rechtvaardigen. Met Restating Orientalism formuleert islamoloog Wael Hallaq een nog radicalere kritiek. Hoe kan het dat de oriëntalistiek, de unieke verbinding van filologische kennis met imperialistische macht, überhaupt is ontstaan? En waarom is ze alleen ontwikkeld in het moderne Westen? Hij vergelijkt de moderne staat met de premoderne islamitische traditie, en concludeert dat die eerste inherent koloniaal is. Michiel Leezenberg bespreekt en bekritiseert Restating Orientalism, en zet hiermee zo het oriëntalismedebat voort.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Een apolitieke oorlog: Afghanistan en de Taliban redux
🖋 Joris Versteeg

De oorlog in Afghanistan is een van de langstlopende en meest destructieve internationale conflicten uit de recente geschiedenis. Nu willen de VS vertrekken, en is het stof van bijna achttien jaar oorlog hier en daar genoeg opgetrokken om zicht te krijgen op de oorzaken, effecten en politieke complexiteiten van deze unwinnable war. Analist Joris Versteeg bespreekt vier recente titels, en staat stil bij de onzekere toekomst van het land.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Tipsy van tech: politiek in een post-digitale wereld
🖋 Marjolijn Voogel

Technologie is niet neutraal en onpersoonlijk, maar door en door politiek. Marjolijn Voogel bespreekt Jamie Susskinds Future Politics en stelt de vraag hoe onze politieke instituten met technologische veranderingen mee kunnen bewegen.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Uit ons archief: Hamburgers met een hoge c
🖋 Frans W. Saris

‘Niet de zonde moet verleiden’, waarschuwt Louise Fresco in haar magnum opus, ‘maar het verstandige moet onweerstaanbaar worden.’ Loh en Harmon ontdekten een parallellie tussen het verlies aan biodiversiteit en talenrijkdom. Als we Abram de Swaans Q-waarden voor talen mogen toepassen op ons voedsel blijkt: het gevaar dat het Engels is voor de kleine talen, dat is de hamburger voor de biodiversiteit. Door Frans W. Saris

Lees verder →

Uit ons archief: Twee halve aardes, mensenpark/nieuwe wildernis
🖋 Frans W. Saris

Zien wij onze planeet als ‘space-ship Earth’ of Moeder Aarde? En moeten wij haar in twee helften gaan beheren: een  mensenpark en een nieuwe wildernis? Journaliste Elisabeth Kolbert luidt de noodklok in haar Pulitzerprijswinnende studie over uitsterven, bioloog Edward Wilson ziet de oplossing in het instellen van een megareservaat. Door Frans W. Saris


Lees verder →

Uren van discretie: Saint-Simon lezen in de 21ste eeuw
🖋 Leen Huet

Was een boek vroeger een manier om uit een besloten binnenwereld te treden en met andere geesten contact te leggen, nu zijn boeken soms eerder een manier om ons van de wereld af te zonderen, even echt privé te zijn. Dat dat geen navelstaarderij oplevert, maar juist een helderder blik, toont Leen Huet, lezend in de memoires van een Franse hertog uit het ancien régime.

Lees verder →

Gemanipuleerde metamorfosen? Over de digitalisering van de mens
🖋 Beate Roessler

Dat digitalisering onlosmakelijk verbonden is met het verlies van privacy roept nauwelijk vragen meer op, maar heeft digitalisering niet nog veel verdergaande consequenties voor wat het betekent mens te zijn? Beate Roessler laat zien waarom de filosofie juist deze vraag moet onderzoeken om de betekenis van waarden als vrijheid, gelijkheid en autonomie te kunnen blijven waarborgen.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Op het tweede gezicht: Proust en de roman als ‘optisch instrument’
🖋 Miriam Rasch

Marcel Proust leert ons dat we ons ‘innerlijk boek’ moeten lezen. Nu we steeds meer (verloren) tijd online doorbrengen, laat ook de digitale wereld impressies achter in ons innerlijk. In haar essay over Proust en het internet onderzoekt Miriam Rasch hoe we onze online ervaringen met de roman als ‘optisch instrument’ kunnen ontcijferen.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Dystopisch optimisme in tijden van ecologische bestaansonzekerheid
🖋 Joeri Verbesselt

Welkom in het antropoceen – het tijdperk van de mens. Of kunnen we beter spreken van het einde van de mens? Onze ecologische toekomstverbeelding lijdt onder een impasse: we worden overspoeld met enerzijds futuristische voorbeelden van het optimistische geloof in wetenschappelijke vooruitgang en anderzijds dystopische visioenen van de apocalyps. Joeri Verbesselt onderzoekt de sombere toekomstbeelden van het antropoceen en stelt zich de vraag: kunnen we optimisme en dystopie samen denken, op zoek naar een uitweg?

Lees verder →

Samenleven met data: verkenningen van nieuwe maatschappelijke relaties
🖋 Anne Beaulieu & Paul Wouters

Hoe kunnen we samenleven met data? Aan de hand van vier recent verschenen boektitels maken Anne Beaulieu en Paul Wouters duidelijk dat samenleven met data verstrekkende sociale en politieke gevolgen heeft.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Emancipatie en manumissie in koloniaal Suriname
🖋 Rosa de Jong

De geschiedschrijving van Suriname kent nog vele leemtes en blinde vlekken, niet in de laatste plaats wat de geschiedenissen van niet-witte vrij(gemaakt)en betreft, en de rol die zij gespeeld hebben in het ontstaan van het moderne Suriname. Rosa de Jong bespreekt Karwan Fatah-Blacks Eigendomsstrijd. De geschiedenis van slavernij en emancipatie in Suriname, dat een belangrijk begin maakt met het dichten van die lacune.

Lees verder →

Turkije-special: Istanbul (Istanbul), door wolkenkrabbers verkracht
🖋 Tan Tunali

Wie zich vandaag de dag aan een stedentripje naar Istanbul waagt, raakt niet alleen overweldigd door haar prachtige ligging aan de Bosporus, haar historische en culturele rijkdom of de smaakvolle keuken. Sinds enige tijd zijn – vaak door hijskranen en stoffige bouwplaatsen geflankeerde – wolkenkrabbers net zo onlosmakelijk verbonden met het straatbeeld van de stad. Tijdens een stadswandeling vergezellen ze je als silhouetten die haast nooit uit beeld zijn. Soms verschijnen ze in de verte aan de horizon, dan weer komen ze plotseling om de hoek kijken, opdoemend boven een door auto’s bevolkt tapijt van grijs beton. Door Tan Tunali

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Turkije-special: enkele gedachten over ballingschap
🖋 Kerem Eksen

Terwijl duizenden Turkse academici, journalisten en schrijvers de gevangenis ingingen of hun land ontvluchtten, verbleef wetenschapper en schrijver Kerem Eksen een jaar in Brussel – niet als vluchteling maar voor een onderzoeks- en schrijfverblijf. Het vooruitzicht terug te keren nodigde uit tot een bredere bespiegeling over ballingschap.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

De kunst van de overgave: over Keefman en de authenticiteit van Jan Arends
🖋 Basje Boer

‘Schrijvers over schrijvers’, de titel van een reeks waarin Nederlandse literair auteurs schrijven over een volgens hen Heel Goed Nederlands Boek. Basje Boer bespreekt Keefman van Jan Arends uit 1972, een ‘authentieke’ want autobiografische verhalenbundel van een cultschrijver, of… zit het anders?

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Turkije-special: de wereld in de Turkse mal van slachtofferschap
🖋 Eva Peek

Aan de hand van haar ervaringen in Turkije beschrijft Ece Temelkuran de zeven stappen van democratie naar dictatuur. De manier waarop Erdoğan aan de macht kwam kan volgens haar als waarschuwing dienen voor westerse democratieën, en ze pleit daarom voor een mondiale agora om de democratie te redden. Eva Peek laat zien waarom Temelkurans stappenplan te weinig aandacht heeft voor lokale verschillen en benadrukt de noodzaak van een nieuwe ideeënstrijd.

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Turkije-special: interview met Ece Temelkuran
🖋 Froukje Santing

De Turkse journalist en schrijver Ece Temelkuran is verbijsterd over de arrogante en defensieve ontvangst in het Westen van haar boek Verloren land. En tegelijk verbaast het haar niet. ‘In het huidige tijdperk is ongemak het globale kenmerk van mensen met een kritische geest.’ Door Froukje Santing

* Verder lezen én de Boekengids steunen? Word nu abonnee. (Al abonnee? Log dan eerst even in.)

Lees meer uit de Nederlandse Boekengids