2025#3 (juni / juli )
- Wolter de Boer Geef het (niet) op!
Politiek & Maatschappij
politiek
feminisme
filosofie
psychologie
Wapens voor de wereld
door Cosette Molijn
In het tijdperk van Trump is niets zeker. De NAVO biedt geen garantie meer op militaire bescherming, niet in Europa en zeker niet in de rest van de wereld. Nu herbewapening ook in Nederland weer hoog op de agenda staat, is het extra belangrijk om de wapenindustrie kritisch te blijven volgen.
- Rhona Michie, Andrew Feinstein, Paul Rogers (red.) & Jeremy Corbyn, Monstrous Anger of the Guns: How the Global Arms Trade is Ruining the World and What We Can Do About It (Pluto Press 2024), 304 blz.
Poortwachters van het feminisme
door Iris Kater Mirsalari
Nu misogyne macho’s en vrouwenhatende influencers wereldwijd op de voorgrond treden, ook in de politiek, is het belangrijk dat de vrouwenbeweging inclusief blijft. Iris Kater Mirsalari las Feminisme van de eminente historica Els Kloek, en concludeert dat die als poortwachter van de vrouwenbeweging niet of nauwelijks solidair is met queer en transvrouwen.
- Els Kloek, Feminisme (Athenaeum 2024), 144 blz.
- Judith Butler, Wie is er bang voor gender? (vert. Mieke Maassen, Margriet van Heesch en Janne Van Beek) (Ten Have 2024), 352 blz.
Wat luisteren doet
door Guido van Hengel
Hoe overleef je de sound & fury van het meningencircus? Miriam Rasch vraagt zich in haar boek af of er behalve meedoen of vluchten ook nog een derde mogelijkheid is, en wel die van het aandachtig luisteren. Haar boek inspireert tot een andere houding tegenover het geluid van de wereld.
- Miriam Rasch, Luisteroefeningen. Over aandacht en ontvankelijkheid (De Bezige Bij 2024), .
Geef het (niet) op!
door Wolter de Boer
Binnenkort online...
Kunst & Literatuur
literatuur
literatuur
NIAS
literatuur
Aldaar (rubriek)
Aldaar (rubriek)
Aldaar (rubriek)
Aldaar (rubriek)
Aldaar (rubriek)
boekencultuur
politiek
jeugdliteratuur
Staatsgevaarlijke lichamen
door Lars Meijer
In het afgelopen jaar zijn er twee boeken van jonge, Russischtalige schrijvers in Nederland verschenen: Ik wens mijn huis as van Daria Serenko (1993) en Wond van Oksana Vasjakina (1989). De vertalingen van de titels van deze toonaangevende auteurs laten volgens Lars Meijer zien dat autofictie, een genre dat voornamelijk in West-Europa en de Verenigde Staten populair is, ook de Russische letteren heeft bereikt. Dat roept interessante vragen op, zoals: op welke manieren integreren Serenko en Vasjakina de genre-vermenging van autofictie? En: kan het genre in Rusland vanuit de marge ook een politieke impact maken?
- Daria Serenko, Ik wens mijn huis as (vert. Annelies de hertogh en Els de Roon Hertoge) (Koppernik 2024), 192 blz.
- Oksana Vasjakina, Wond (vert. Yolanda Bloemen en Seijo Epema) (Van Oorschot 2024), 264 blz.
Ogentroost: de tuindagboeken van Jan Wolkers en Derek Jarman
door Florence Tonk
Florence Tonk las de tuindagboeken van Derek Jarman en Jan Wolkers en raakte geïnspireerd door hun gewroet in de aarde tussen hoefblad, slangenkruid en klaproos. Wat zoeken en vinden deze schrijvers in hun tuinen, behalve groente, dood en verval? En wat kunnen lezers er vinden?
- Derek Jarman, Moderne natuur. Aantekeningen uit een tuin aan de rand van het bestaan (vert. Henny Corver en Nico Groen) (Das Mag 2024), 400 blz.
- Jan Wolkers, Dagboek 1974 (De Bezige Bij 2005), 224 blz.
- Maarten ’t Hart, De groene overmacht. Tuinieren op de zware zeeklei (De Arbeiderspers 2005), 192 blz.
- Karel Čapek, Het jaar van de tuinier (vert. Annemarie Vervoordeldonk) (Luitingh Sijthoff 2001), 137 blz.
- Jamaica Kincaid, An Encyclopedia of Gardening for Colored Children (Farrar, Straus & Giroux 2024), 96 blz.
- Olivia Laing, The Garden Against Time: In Search of a Common Paradise (Picador 2024), 336 blz.
- Vita Sackville-West, In de tuin (vert. C. Tolema en A. Tolema) (Cossee 2014), 113 blz.
Ik, boom (deel I)
door Dirk Vis
‘Boom’ is het eerste woord dat schrijver Dirk Vis leerde schrijven. In dit essay zoekt hij naar vormen om opnieuw naar bomen te kijken, en erover te schrijven. Uit de talloze bomenboeken van de laatste jaren kiest hij de titels die hem toonden hoe hij op een totaal tegengestelde manier over bomen kan schrijven dan hij als kleuter geleerd heeft. Vis was in 2024-2025 als writer-in-residence verbonden aan het Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences (NIAS). Het in hartje Amsterdam gevestigde NIAS selecteert ieder jaar meer dan vijftig excellente onderzoekers uit Nederland en de rest van de wereld om voor de duur van een of twee semesters als fellows intensief vrij onderzoek te komen doen binnen een inspirerende multidisciplinaire woon- en werkomgeving.
- Arjen Mulder, De vriendschap van bomen. Heropvoeding van een bioloog (De Arbeiderspers 2024), 288 blz.
- Maja Kooistra, Leven met bomen (A3 Boeken 2024), 272 blz.
- Robert Pogue Harrison, Forests: The Shadow of Civilization (The University of Chicago Press 1992), 303 blz.
- Eduardo Kohn, How Forests Think: Toward an Anthropology Beyond the Human (The University of Chicago Press 2013), 267 blz.
- John Fowles, The Tree (Little, Brown and Company 1979), 122 blz.
- Ursula Le Guin, The Word for Word is Forest (Doubleday 1972), 128 blz.
‘Ik zou graag een breder perspectief zien’: een gesprek met Olga Tokarczuk
door Margot Dijkgraaf
Afgelopen november ontvingen Nobelprijswinnares Olga Tokarczuk en vertaler Karol Lesman in een overvolle aula van de Universiteit van Amsterdam de Europese Literatuurprijs 2024. In het kader van het door academisch-cultureel podium SPUI25 gemaakte begeleidende programma werd Tokarczuk door Margot Dijkgraaf geïnterviewd over haar werk. Wat volgt is een bewerkte en verkorte vertaling van dat interview als Staat van de Europese Literatuur.
- Olga Tokarczuk, Empusion. Een natuurgeneeskundig griezelverhaal (vert. Karol Lesman) (De Geus 2023), 376 blz.
Turkije: De donkerpurperen woede van de armoede
Turkije kampt met torenhoge inflatie en de armoede op straat is steeds zichtbaarder geworden. Deze situatie zie je eigenlijk nauwelijks nog terug in de Turkse literatuur, merkt Hanneke van der Heijden op. En dat terwijl er toch een lange traditie bestaat van sociaal geëngageerde schrijvers. In de rubriek Aldaar laten literair vertalers zien hoe literatuur nieuwe, meer doorleefde perspectieven kan bieden op wat hier actualiteit heet.
Iran: Een revolutionaire dichtbundel
door Mariwan Kanie
In Iran verscheen vorig jaar onverwacht een kleurrijke heruitgave van de poëzie van Qane. Zijn revolutionaire, seculiere stem — lang monddood gemaakt — klinkt opnieuw luid, vindt Mariwan Kanie. De dichter, geboren in 1898 in Mariwan, groeide uit tot icoon van de Koerdische verzetsliteratuur. In de rubriek Aldaar laten literair vertalers zien hoe literatuur nieuwe, meer doorleefde perspectieven kan bieden op wat hier actualiteit heet.
Han Kang, de Nobelprijs en de geschiedenis
door Remco Breuker
Schrijfster Han Kang won in 2024 de Nobelprijs voor de literatuur. Zij is daarmee de eerste Koreaan die deze prijs wint, maar toch zorgde haar winst voor discussie in Korea, merkt Remco Breuker op. Conservatieve critici vinden dat zij de geschiedenis incorrect leest. In de rubriek Aldaar laten literair vertalers zien hoe literatuur nieuwe, meer doorleefde perspectieven kan bieden op wat hier actualiteit heet.
Marokko: Alles mag, maar niet openlijk
door Djûke Poppinga
De Marrokaanse schrijver en filmmaker Abdellah Taïa is in zijn thuisland omstreden vanwege zijn openlijke homoseksualiteit. Hij schuwt niet om erover te schrijven en de hypocrisie van de seksuele moraal in Marokko te bekritiseren. Djûke Poppinga vertelt over het leven en het werk van deze maker. In de rubriek Aldaar laten literair vertalers zien hoe literatuur nieuwe, meer doorleefde perspectieven kan bieden op wat hier actualiteit heet.
Roemenië: ‘Van wie ben jij er eentje?’
door Charlotte van Rooden
In de Roemeenstalige literatuur speelt het dorp een belangrijke, zo niet centrale rol, merkt Charlotte van Rooden op. In drie recent verschenen of binnenkort te verschijnen vertalingen kun je die kleurrijke plaatsen beter leren kennen. In de rubriek Aldaar laten literair vertalers zien hoe literatuur nieuwe, meer doorleefde perspectieven kan bieden op wat hier actualiteit heet.
Eén queer boek sloopt nog geen hokjes (en twee ook niet)
door Daphne de Heer
Vaste columnist voor de Nederlandse Boekengids Daphne de Heer zoekt er de kracht voor: ieder nummer haar kijk op kwesties in de wereld van de Nederlandse literatuur. In deze aflevering: Is de Nederlandse queerliteratuur nou echt volwassen geworden?
Daoud en Sansal: twee schrijvers in een Frans-Algerijns mijnenveld
door Niek Pas
In maart 2025 werd in Algerije de tachtigjarige Algerijns-Franse schrijver Boualem Sansal veroordeeld tot vijf jaar cel vanwege een uitspraak in een interview. Dit is niet zomaar een veroordeling. Al jarenlang bevinden Sansal en de eveneens Algerijns-Franse schrijver Kamel Daoud zich in een intellectueel mijnenveld van islamisten, extreemlinks, extreemrechts en het autoritaire Algerijnse regime. Hun onversneden islamkritiek zet ook de verhoudingen tussen Frankrijk en Algerije op scherp.
- Kamel Daoud, Houris (Gallimard 2024), 411 blz.
- Boualem Sansal, Vivre: le compte à rebours (Gallimard 2024), 240 blz.
Wat kinderen willen lezen
door Jane Stuhlmacher
Wat is een goed kinderboek? De mening van kind en volwassene liggen vaak ver uit elkaar. Aan de hand van ‘Geef me de ruimte’: Het eigenzinnige leven van Thea Beckman van Vivian de Gier en Een lui letterland van Anne Steenhoff, zoekt Jane Stuhlmacher een middenweg. ‘De uitdaging van de jeugdliteratuur is een poging doen een evenwicht te vinden waarin zowel je eigen criteria als die van de kinderen getoetst worden.’
- Vivian de Gier, ‘Geef me de ruimte’ Het eigenzinnige leven van Thea Beckman (Balans 448), 2024 blz.
- Anne Steenhoff, Een lui letterland (Das Mag 2024), 182 blz.
Toen & Nu
geschiedenis
geschiedenis
Alexandrië als droom
door Esha Guy Hadjadj
In Alexandrië is de grandeur van voorbije tijden nooit ver weg. En zeker niet wanneer je spreekt met Alexandrijnen. Eduard Cousin probeert de nostalgie in deze Egyptische stad te vangen in verhalen, maar struikelt soms over zijn eigen aannames, voorliefdes, en overtuigingen.
- Eduard Cousin, Alexandrië: Het verhaal van een stad die leeft in het verleden (Atlas Contact 2024), 240 blz.
Een nieuwe historisering van de VS
door Mathilde Roza
In de officiële geschiedenis van de Verenigde Staten van Amerika is nog steeds heel weinig ruimte voor de ervaringen van de Inheemse bevolking, stelt Mathilde Roza vast. De historicus Blackhawk is zelf lid van de inheemse Te-Moak-stam en probeert in zijn nieuwste boek toch ruimte te scheppen voor een ander perspectief, ja, een ‘herontdekking’ van Amerika.
- Ned Blackhawk, De herontdekking van Amerika. Het inheemse perspectief van de geschiedenis van de Verenigde Staten (vert. Roelof Posthuma) (Omniboek 2024), 640 blz.
