2021#6 (december / januari)

Toen & Nu

politiek

Draken op het continent

door Daniël Boomsma

Hoe verhoudt het conservatisme zich tot het rechts-radicalisme? Zijn het loten aan een stam of slechts buren, de een ferm in het politieke en culturele centrum en de ander er even ferm buiten? Daniël Boomsma leest Edmund Fawcetts recente politieke geschiedenis van het conservatisme en komt tot de conclusie dat het rechts-radicalisme in wezen de anger translator is van het conservatisme, een antidemocratische Mr. Hyde die de fatsoenlijke Mr. Jekyll achter de schermen opjut. Het conservatisme staat voor een fundamentele keus: binnen of buiten de democratie? Maar… wie A zegt moet ook B zeggen.
dekolonisatie

Brieven uit Suriname: onvoorwaardelijke zelfverbanning

door Iwan Brave

25 jaar geleden besloot de Surinaams-Nederlandse journalist Iwan Brave Nederland te verruilen voor Suriname, uit onvrede over een minderhedendebat waarin vooral over minderheden gesproken werd, maar zelden met hen. In Brieven uit Suriname blikt hij terug op het Nederland van toen, en naar het Nederland van nu. Hoe staan we ervoor, vanuit De West bezien? Deel 3: onvoorwaardelijke zelfverbanning.

Politiek & Maatschappij

liberalisme

De liberale orde van weleer

door Matthijs Kuipers

In Twilight of Democracy probeert Anne Applebaum de wereldwijde opkomst van populistisch rechts ten koste van de liberale democratie te duiden. Matthijs Kuipers zet haar analyse af tegen de Nederlandse koloniale geschiedenis en vraagt zich af wat die vroegere liberale orde nu daadwerkelijk behelsde. Rekenen we onszelf niet al te rijk als we Nederland als een liberale democratie op leeftijd beschouwen?
liberalisme democratie

De ontzetting voorbij

door Annelies van der Meij

Hoe moet een progressieve, politiek geëngageerde vrouw zich verhouden tot extreemrechts? Ze moet boos, bezorgd en serieus zijn. Ze moet schrikken van mannen met enge ideeën en de alarmbel luiden. Maar moet ze dat werkelijk? Moet je als progressieve vrouw ten overstaan van extreemrechts nu echt zonder meer je kritische vermogens bij voorbaat uitschakelen en louter ontzet zijn? Annelies van der Meij kijkt hoe het ook kan.

Kunst & Literatuur

Joost Zwagerman Essayprijs

Planeet Oorlog

door Barry Hofstede

Over een week wordt de vierde Joost Zwagerman Essayprijs voor aanstormend essayerend talent uitgereikt. U leest de zes essays die de jury als kanshebbers uit 175 inzendingen selecteerde in het aanstaande nummer van de Nederlandse Boekengids, en natuurlijk hier, op www.nederlandseboekengids.com. Aflevering drie: Barry Hofstede, met zijn essay over het leven na een oorlog.
beeldende kunst

Een scheur in de tijd: kunst en politiek na de Sovjet-Unie

door Fabienne Rachmadiev

Wat betekent het om post-Sovjet te zijn? Dekoloniaal denker Madina Tlostanova theoretiseert deze nog altijd prangende vraag en stelt dat kunst ‘een van de weinig overgebleven manieren om kritisch te reflecteren op de intersectie van dekoloniale en de-Sovjetiserende impulsen’ is. Fabienne Rachmadiev bewandelt met ons het pad terug naar de praktijk van zulk kunstzinnig verzet.
Joost Zwagerman Essayprijs

‘Not really making it’

door Fien Veldman

Over een week wordt de vierde Joost Zwagerman Essayprijs voor aanstormend essayerend talent uitgereikt. U leest de zes essays die de jury als kanshebbers uit 175 inzendingen selecteerde in het aanstaande nummer van de Nederlandse Boekengids, en natuurlijk hier, op www.nederlandseboekengids.com. Aflevering zes: Fien Veldman, met haar essay over kansenongelijkheid in het basisonderwijs.
roman

Moderniteit is vloeibaar – en nu?

door Charlotte Remarque

De personages in Pieter Kranenborgs magisch-realistische Waterland dolen zozeer dat ze soms helemaal niet meer lijken te wortelen in de werkelijkheid en onherroepelijk verdwijnen naar een wereld eronder. Charlotte Remarque leest Kranenborgs romandebuut en looft de besluiteloosheid die zijn proza tentoonspreidt, maar vraagt zich tegelijkertijd af ten koste van wie deze zoektocht zonder einde nu eigenlijk plaatsvindt.
  • Pieter Kranenborg, Waterland (Van Oorschot 2021), 320 blz.
roman

Op naar Suriname

door Thalia Ostendorf

Tussen 1970 en 1990 kozen meer dan 200.000 Surinamers voor een leven in Nederland. Inmiddels zoeken hun in Nederland opgegroeide kinderen van de tweede en derde generatie steeds zichtbaarder naar hun roots, ook in de literatuur. Dat nauwelijks bekende land, die oud-kolonie, met zijn in vele opzichten verzwegen en verdrongen geschiedenis, wat is dat eigenlijk voor een plek, wat valt er voor hen nog te vinden – en wat zeggen hun persoonlijke zoektochten over Suriname, over Nederland, maar vooral over deze schrijvers, vraagt Thalia Ostendorf.
beeldende kunst

Vorm als vervorming: Franz Kafka en het beeld

door Roelof ten Napel

Een onlangs verschenen bundel van Franz Kafka's grafische werk met zo'n honderd herontdekte tekeningen roept bij Roelof ten Napel vragen op. Is het publiceren van Kafka’s doodles eigenlijk wel gerechtvaardigd? En wat suggereren zijn vervreemdende schetsen over zijn literaire oeuvre, of eerder: wat maakt Kafka’s literaire werk duidelijk over zijn tekeningen?
roman

‘Je zult in een hond veranderen’: een stripboekvertaling van Euripides’ «Trojaanse vrouwen»

door Kyrke Otto

Vermagerde honden en troosteloze koeien, godin Athena als tuinbroek en Griekse koning Menelaos als gereedschapskist: in de laatste ‘hertaling’ van Euripides' tragedie Trojaanse vrouwen naar een grimmige ‘comic’ doen zich de nodige gedaantewisselingen voor. Kyrke Otto leest deze succesvolle samenwerking van Anne Carson en Rosanna Bruno, waarin Carsons droge en gemoderniseerde vertaalstijl en Bruno’s inventieve, en vooral letterlijke, illustraties naadloos op elkaar aansluiten.
Joost Zwagerman Essayprijs

Zweefmoment

door Janna Reinsma

Over een week wordt de vierde Joost Zwagerman Essayprijs voor aanstormend essayerend talent uitgereikt. U leest de zes essays die de jury als kanshebbers uit 175 inzendingen selecteerde in het aanstaande nummer van de Nederlandse Boekengids, en natuurlijk hier, op www.nederlandseboekengids.com. Aflevering vijf: Janna Reinsma, met haar essay over Migliori's Duiker en de verstilde verbeelding van de fotografie.
roman

Japanse clichébeelden naar de prullenmand

door Luk Van Haute

Op de eerste Nederlandse vertaling van Mieko Kawakami’s werk is het nog even wachten, maar in het Engels draait de motor al op volle toeren. ‘Clichébeelden ontkrachten over Japan, en dan vooral over de Japanse vrouw, is een van Kawakami's stokpaardjes’, schrijft Luk van Haute in een omvangrijke bespreking van deze auteur en haar groeiende oeuvre.
schrijvers over schrijvers

Schitteren door afwezigheid

door Jilt Jorritsma

In deze aflevering van onze befaamde rubriek Schrijvers Over Schrijvers, waarin Nederlandse schrijvers de ruimte nemen om te laten zien wat een Heel Erg Goede Nederlandse Roman zo goed maakt, bezingt Jilt Jorritsma het experimentele Breukvlak van zijn leermeester en voorbeeld Eelco Runia. Een langzaam vergeten, zich plots weer opdringend en dan toch weer wonderlijke springplank.
  • Eelco Runia, Breukvlak (Querido 2008), 221 blz.
Joost Zwagerman Essayprijs

Melk

door Maria Kager

Over een week wordt de vierde Joost Zwagerman Essayprijs voor aanstormend essayerend talent uitgereikt. U leest de zes essays die de jury als kanshebbers uit 175 inzendingen selecteerde in het aanstaande nummer van de Nederlandse Boekengids, en natuurlijk hier, op www.nederlandseboekengids.com. Aflevering vier: Maria Kager, met haar essay over borstvoeding en haar verschijning in literatuur.
Joost Zwagerman Essayprijs

Natte dromen

door Jérôme Gommers

Over een week wordt de vierde Joost Zwagerman Essayprijs voor aanstormend essayerend talent uitgereikt. U leest de zes essays die de jury als kanshebbers uit 175 inzendingen selecteerde in het aanstaande nummer van de Nederlandse Boekengids, en natuurlijk hier, op www.nederlandseboekengids.com. Aflevering twee: Jérôme Gommers, met zijn essay over essentialisme in de wetenschap.
Joost Zwagerman Essayprijs

De grens waarvan?

door Marinus Gisolf

Over een week wordt de vierde Joost Zwagerman Essayprijs voor aanstormend essayerend talent uitgereikt. U leest de zes essays die de jury als kanshebbers uit 175 inzendingen selecteerde in het aanstaande nummer van de Nederlandse Boekengids, en natuurlijk hier, op www.nederlandseboekengids.com. Aflevering een: Marinus Gisolf, met zijn essay over een onbeduidende plek in Costa Rica en de manieren waarop traditie en moderniteit elkaar naar het leven kunnen staan.

Wetenschap & Wij

wetenschapsbedrijf

‘Burn your togas!’

door Joost de Bloois

Alle goede bedoelingen en oproepen tot actie ten spijt, valt er door academici aan het moderne wetenschapsbedrijf niets meer te redden. De universiteit als publiek instituut voor belangeloze kennisvergaring is ten dode opgeschreven, en doen alsof dat niet zo is verlengt en intensiveert de lijdensweg alleen maar. Aldus Peter Fleming, die een verpletterend boek over het onderwerp schreef. Onderzoeker en docent Joost de Bloois moet hem met pijn in het hart gelijk geven.
klimaat

Gastvrijheid, gelijkheid en intimiteit in een unheimische wereld

door Lisa Doeland

Als iets het moderne denken kenmerkt, dan is het wel een verlangen naar zuiverheid. Dat streven is echter een illusie – zo’n oorspronkelijke zuivere staat van zijn heeft nooit bestaan – en bovendien uitsluitend: het is veelal de (witte, mannelijke westerse) mens die bepaalt welk leven als ‘zuiver’ geldt. In het tijdperk van het antropoceen zullen we moeten leven in en met een beschadigde, unheimische wereld en ons open moeten stellen voor het onwelkome, onwelgevallige en vreemde, betoogt Lisa Doeland aan de hand van Rebecca Tamás' Strangers.
gezondheid

Een rukker en een bedrieger

door Niels Springveld

Vaccinatiescepsis heeft een lange geschiedenis, die de afgelopen decennia nauw verbonden is geraakt met (de angst voor) autisme. Middenin deze gevaarlijke mix staan machtswellustige politici en charlatans als Andrew Wakefield, die met valse oorzakelijkheden en valse hoop op genezing gebruikmaken van wanhopige ouders. Niels Springveld duikt in deze al te actuele geschiedenis, in een fel betoog tegen het beeld van autisme als te bestrijden ‘ziekte’, en voor acceptatie van deze zijnsvorm.
wetenschapsbedrijf

Twee soorten en een satelliet

door Moed de Vries

De wetenschappelijke monografie is een oud en eerbiedwaardig genre, dat in populairwetenschappelijke context nog springlevend is. Conservator Moed de Vries bespreekt er drie, die elk op een andere manier iets zeggen over de menselijke verhouding tot de natuur die ons omringt.
Advertentie
Banner-Wortel-1454×183